Του Ανδρέα Φραντζή, Διοικητή της Πολιτικής Άμυνας

H Πολιτική Άμυνα είναι Τμήμα του Υπουργείου Εσωτερικών και απολαμβάνει προστασίας από το Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο. Κύρια αποστολή της είναι η προστασία του πληθυσμού. Έχει την ευθύνη να λαμβάνει μέτρα για την αντιμετώπιση φυσικών ή ανθρωπογενών καταστροφών που μπορεί να προκαλέσουν κινδύνους για τη ζωή και την ευημερία των πολιτών ή, ακόμα, εκτεταμένες καταστροφές στο περιβάλλον και τους φυσικούς πόρους. Επιπρόσθετα, η Πολιτική Άμυνα έχει την ευθύνη της προστασίας των πολιτών σε περιόδους ένοπλων συρράξεων. Η Πολιτική Άμυνα λαμβάνει μέρος σε κινητοποιήσεις, όπως εκκένωση κατοικημένων περιοχών, άντληση νερών από πλημμυρισμένα  υποστατικά, κατάσβεση πυρκαγιών, ανεύρεση ελλειπόντων προσώπων, διάσωση ατόμων σε ερείπια, διαχείριση μαζικής μετακίνησης πληθυσμού και άλλες παρόμοιες.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η Πολιτική Άμυνα δεν μπορούσε να απουσιάσει από τις προσπάθειες για την αντιμετώπιση των συνεπειών από την τουρκική εισβολή του 1974. Οργανώθηκε έγκαιρα, κινητοποίησε τις οργανωμένες σε τμήματα δυνάμεις της, όπως Πρώτες Βοήθειες/Τραυματιοφορείς, Διάσωση, Μέριμνα, Συνοικιοφυλακή και Επικοινωνίες, σύμφωνα με τα σχέδια που υπήρχαν, ανταποκρινόμενη στα καθήκοντα που της ανέθεσε η πολιτεία. Σε όλη την Κύπρο κατέβαλε κάθε προσπάθεια για να στηρίξει τον πληθυσμό στις τραγικές εκείνες μέρες. Ειδικότερη αναφορά μπορεί να γίνει στην τότε δράση της για την πιθανότητα επιστροφής στην πόλη της Αμμοχώστου. Μια πόλη με ιδιαιτερότητες, μια πόλη που δέχθηκε το βομβαρδισμό της τουρκικής αεροπορίας, κτίρια και υποδομές κατέπεσαν και οι κάτοικοί της εξαναγκάστηκαν τελικώς να εγκαταλείψουν τις εστίες τους.

Στην Αμμόχωστο, η  Πολιτική Άμυνα επέδειξε πλήρη ετοιμότητα μόλις εκδηλώθηκε η τουρκική εισβολή. Τα μέλη της ήταν τις θέσεις τους με καθορισμένη από πριν διαδικασία ανάληψης υπηρεσίας. Έτσι πρώτα ήχησαν οι σειρήνες για να ενημερώσουν τον πληθυσμό για ενδεχόμενο κίνδυνο βομβαρδισμού, για να προλάβει να μπει σε χαρακώματα ή σε υπόγεια πολυκατοικιών. Ταυτόχρονα, οργανώθηκε Κέντρο Ελέγχου Επιχειρήσεων, και κατ’ αυτόν τον τρόπο τα Τμήματα Τραυματιοφορέων, Πυρόσβεσης, Διάσωσης, Μέριμνας και Συνοικιοφυλακής ενήργησαν σύμφωνα με τις οδηγίες του Τμήματος Διοίκησης και Συντονισμού. Κάτω από πολύ αντίξοοες συνθήκες, τα μέλη της Πολιτικής Άμυνας εργάστηκαν πάνω σε 24ωρη βάση, προσφέροντας κάθε δυνατή υπηρεσία στους πολίτες.

Η ηγεσία της Πολιτικής Άμυνας ανέλαβε πρωτοβουλίες, συνεργάστηκε με την Αστυνομία, την Πυροσβεστική, την Επαρχιακή Διοίκηση, τις Δημοτικές αρχές και το Τμήμα Υδατοπρομήθειας της πόλης. Ταυτόχρονα, κάτω από τη δική της ευθύνη προχώρησε η επίταξη οχημάτων, φούρνων και καταστημάτων τροφίμων. Το Τμήμα Τραυματιοφορέων, στήριξε το έργο που επιτελείτο στο Νοσοκομείο της πόλης, ενώ οι Συνοικιοφύλακες περιπολούσαν για να ελέγχουν αν ετηρείτο η απόφαση για συσκότιση στη διάρκεια της νύχτας, ενώ ενημέρωναν και παρεμπόδιζαν τον πληθυσμό, ώστε να μην πλησιάσει σημεία που ενδεχομένως να υπήρχαν βλήματα, και,  ενημέρωναν την Αστυνομία. Εξαιτίας του βομβαρισμού της πόλης από αεροπλάνα της τουρκικής αεροπορίας, σημειώθηκε κατάρρευση κτιρίων από πυρκαγιές που ακολουθούσαν. Τα Τμήματα Πυρόσβεσης και Διάσωσης, συνέδραμαν το έργο της Πυροσβεστικής και του Δήμου για την κατάσβεσή τους, καθώς και τη διάσωση ζωών. Το Τμήμα Μέριμνας είχε την ευθύνη της τροφοδοσίας των μελών της Πολιτικής Άμυνας που βρίσκονταν σε υπηρεσία.

Στη συνέχεια, η Πολιτική Άμυνα είχε ανοικτές τις κεραίες της απέναντι σε μια ενδεχόμενη απόφαση της πολιτικής ηγεσίας για επιστροφή της Αμμοχώστου στους νόμιμους κατοίκους της. Με σχετικό έγγραφο προς την ηγεσία της Πολιτικής Άμυνας, τέθηκε το θέμα της προετοιμασίας σε αυτό το ενδεχόμενο. Στις 15 Δεκεμβρίου 1974, διαμορφώθηκε «σχέδιον με σκοπόν την κατά τον καλύτερο δυνατόν τρόπον οργάνωσιν της επιστροφής του πληθυσμού εις τας εστίας του, άνευ κινδύνου επεισοδίων, προστριβών, κλοπών, λεηλασιών κλπ». Αναφέρω ένα παράδειγμα του τρόπου της προετοιμασίας:

«Μέλη της ΠΑ θα εισέλθουν εις την πόλιν. Μετ’ αυτών, θα πρέπη να ευρίσκονται: α) μικρή ιατροφαρμακευτική μονάδα, β. Συνεργείον ασύρματης επικοινωνίας, γ) μονάδα μέριμνας για την τροφοδοσία. Ταυτόχρονα, συνεργεία, με συμμετοχή μελών της ΠΑ, «θα περιέλθουν ολόκληρον την πόλιν και θα καταγράψουν τα καταστήματα και αποθήκας αι οποίαι είναι ανοικταί. Όταν η διαδικασία της καταγραφής συμπληρωθή, και όλοι οι ιδιοκτήτες τους επιστρέψουν, και αναλάβουν την ευθύνη των περιουσιών τους, θα εισέλθωμεν εις το δεύτερον στάδιον…»

Δυστυχώς το σχέδιο για την επιστροφή της πόλης έμεινε στα χαρτιά, καθώς οι πολιτικές εξελίξεις δεν δικαίωσαν τις προσδοκίες των κατοίκων της πόλης. Η Πολιτική Άμυνα σε κάθε περίπτωση οφείλει να έχει σχέδια, να έχει εισηγήσεις, να είναι παρούσα δίπλα από τον πολίτη στην κατάλληλη ώρα. Με τα μόνιμα Στελέχη της, τους Εθελοντές και τους Υπόχρεους, με την κατάλληλη άσκηση και προετοιμασία, αναβαθμίζουμε τον τομέα της πολιτικής προστασίας, σύμφωνα με τα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα.